Omgaan met het verlies van dierbaren: vluchten aan de realiteit
Elisa, 31 jaar, trof haar vader twee jaar geleden dood aan in het toilet. Dit moment betekende de grootste verandering in haar leven: met het verlies van haar vader verdween haar enige veilige haven. Haar broer overleed dertien jaar geleden en zo is ze inmiddels twee keer van dichtbij met de dood geconfronteerd.
Ze zag haar werk als uitweg, maar vooral ook als vlucht. Ze wilde niet meer thuis zijn – daar werd ze steeds herinnerd aan de leegte die achterbleef. De verwaarlozing van haar huis en alles eromheen was een direct gevolg van die vlucht.
Het Zonnehuuske, een initiatief voor mensen in armoede, bevond zich al een jaar recht tegenover haar huis toen ze toevallig ontdekte wat het inhield. Na een spontaan praatje op straat met een medewerker stond Elisa al snel dagelijks mee te helpen. Het werd haar werkplek én haar houvast.
Naast vele leermomenten bracht deze plek haar ook een nieuwe baan: bij het Praathuis, waar ze vanwege haar Spaanse roots vertaalde voor Spaanstaligen. Samen met collega’s ontstond het idee om een ontmoetingsplek op te richten voor eenzame mensen. Zo werd 4WARD Enschede geboren.
Via haar groeiende netwerk volgde ze een coachingscursus bij Nieuw Begin Enschede (onderdeel van Alifa), zodat ze ook op die manier anderen kon ondersteunen.
Door alles wat ze heeft meegemaakt, heeft Elisa één belangrijke les geleerd: “Alle mensen die we helpen hebben iets heftigs meegemaakt. Ik heb geleerd hen niet te veroordelen om wie ze zijn geworden, want dat hangt samen met wat ze hebben meegemaakt.”
Soms vindt ze het moeilijk haar tranen in bedwang te houden wanneer ze de verhalen van mensen hoort – het raakt haar diep om te zien wat mensen allemaal doormaken. Eén voorbeeld dat haar bijblijft, is een gezin dat al in armoede leefde toen hun huis volledig afbrandde. Als initiatief konden ze het gezin voorzien van spullen en brachten ze speelgoed voor de kinderen die alles kwijt waren.
Door dit soort schrijnende situaties van dichtbij mee te maken, heeft Elisa een andere blik ontwikkeld. Een diepere bewogenheid groeide in haar. Ze zegt: “Vaak zijn mensen niet open over hoe slecht het financieel gaat. Als je het niet weet, is je inlevingsvermogen ook minder groot. Maar armoede zit overal.”
De tweede keer dat ik Elisa spreek, is ze inmiddels helemaal geaard in Spanje, waar haar moeder woont. Daar wordt ze niet constant geconfronteerd met de herinneringen aan haar vader die in Nederland overal om haar heen waren. Want daar, zegt ze, "is het niet meer wat het was."
In Spanje bouwt ze aan een nieuw bestaan – én nog steeds aan dat van anderen. Ze is bezig met het opzetten van iets soortgelijks als het Zonnehuuske, onder de naam ‘Simeon’. Deze naam heeft voor haar twee betekenissen: het verwijst naar een persoon uit de Bijbel, maar doet haar ook denken aan een vriendin met wie ze veel deelt op het gebied van samenwerking.
De Spaanse gemeente reageerde meteen enthousiast en gaf groen licht. Haar initiatief gaat vallen onder de organisatie Simeon. Naast het vertaalwerk dat ze voor toeristen doet, ziet Elisa dit als een bijdrage die zij ook daar wil leveren – om dienstbaar te zijn aan anderen.
Ze ziet het werk dat ze in Nederland heeft gedaan als de basis waarop ze nu verder kan bouwen. Alle lessen en ervaringen neemt ze mee. Door de ontmoetingen en gesprekken met zoveel verschillende mensen is haar mensenkennis gegroeid.
Ze deelt haar overtuiging als motivatie en aanmoediging voor wie dit leest: “We zijn met veel wilskracht altijd in staat om positieve dingen uit tegenslagen te halen.” Als haar vader niet was overleden, zegt ze, zou ze nooit op deze manier anderen zijn gaan helpen. Juist door dat verlies doet ze nu werk dat haar voldoening geeft – werk dat haar leven verrijkt.
In Spanje is ze begonnen aan traumaverwerking, gericht op het verlies van haar vader en de manier waarop dit is gebeurd. Ze ervaart dit traject nog steeds als zwaar, maar hoopt dat het haar helpt om niet meer te hoeven vluchten in werk, maar de vrede in en met zichzelf weer terug te vinden.
Zoals Elisa is omgegaan met het verlies van dierbaren, kan voor velen van ons een inspiratie zijn. Vluchten is menselijk – maar waar je in vlucht, maakt het verschil.
Geschreven door Petra Horvath.